Pierwszy ko¶ció³ parafialny, najpewniej drewniany, istnia³ w ¦widnicy
ju¿ co najmniej w 1250 r. Jeszcze pod koniec XIII w. rozpoczêto
budowê nowego, murowanego ko¶cio³a. Dowodz± tego listy odpustowe
z lat 1288-1303, które nawo³uj± wiernych, aby wspomogli wed³ug swoich
mo¿liwo¶ci i si³ budowê ko¶cio³a. Z dokumentów tych wynika, ¿e ju¿
wówczas patronami koscio³a farnego byli mêczennicy: ¶w. Wac³aw i
¶w. Stanis³aw. Wyposa¿enie ¶wi±tyni by³o bardzo skromne, stanowi³
je tylko o³tarz g³ówny oraz o³tarz ¶w. Jana, ufundowany przez Kunigunde
de Amore.
Bardzo szybko, bo ju¿ po kilkunastu latach ko¶ció³ sta³ siê jednak
za ma³y dla szybko rozwijaj±cego siê miasta i rozrastaj±cej siê
parafii. St±d te¿ postanowiono wybudowaæ now± ¶wi±tynie. Jej wznoszenie
(obecnie istniej±cy ko¶ció³) rozpoczêto wed³ug tradycji w 1330 roku,
za panowania ksiêcia ¶widnicko - jaworskiego Bolka II Ma³ego. Ksi±¿ê
ten mia³ byæ równie¿ jej fundatorem, jednak nie jest to udokumentowane.
Wi±¿e siê to zapewne z ambicjami ksiêcia oraz tutejszych mieszczan
zamieszkuj±cych sto³eczn± ¦widnicê. Dziêki hojno¶ci bogatych mieszkañców,
których rola by³a w tym wzglêdzie szczególnie wa¿na po ¶mierci Bolka
II w 1368 r., oraz pielgrzymów odwiedzaj±cych ¦widnicê mo¿na by³o
szybko kontynuowaæ wznoszenie ¶wi±tyni. Budowano j± jako bazylikê,
to znaczy jej nawa ¶rodkowa jest wy¿sza od bocznych, za¶ okna umieszczone
w ¶cianach nawy ¶rodkowej, wychodz± powy¿ej dachów naw.
Znani s± z XIV w. niektórzy budowniczowie ko¶cio³a, np. w 1385
r. w dokumencie jest wymieniony strycharz Apecz. W tym samym roku
nawa g³ówna ¶wi±tyni by³a ju¿ gotowa, a nawy boczne i prezbiterium
otrzyma³y sklepienia.Wydaje siê jednak, ¿e w³a¶ciwym budowniczym
¶wi±tyni by³ s³ynny ¶widniczanin Jakub, który budowa³ ko¶ció³ farny
w Strzegomiu. Nadzór nad pracami sprawowa³ zamieszka³y w ¦widnicy
bogaty patrycjusz Nikolaus Lwe. Parafia ¶widnicka obejmowa³a równie¿
niektóre okoliczne wsie: Kleczków, Schreibendorf, Jakubowice, Witoszów,
Jagodnik i Bystrzycê Polsk± (obecnie Doln±).
W tym okresie przy ko¶ciele znajdowa³ siê cmentarz. Jeszcze w XIV
i XV w. przy nawach bocznych wybudowano kaplice. By³y one fundowane
przez bogatych mieszczan, bractwa religijne oraz cechy. Ju¿ u schy³ku
XIV w. planowano wybudowanie dwóch wie¿. Oko³o 1400 r. rozpoczêto
wznoszenie pierwszej z nich, po³udniowej i tylko tê jedn± zrealizowano
w pe³ni. Obecnie jest ona najwy¿sz± na ¦l±sku (ok. 103 m) i drug±
co do wysoko¶ci w Polsce, po wie¿y ko¶cio³a na Jasnej Górze w Czêstochowie.
W kronikach jako budowniczy tej wie¿y wymieniany jest murarz i
kamieniarz Peter Zehin. Tragiczn± dat± w dziejach ko¶cio³a by³ rok
1532. Wówczas to wójt ¶widnicki Franz Glogisch wraz z synem wszed³
na wie¿ê i lekkomy¶lnie odpali³ dzia³ko stoj±ce na niej. Znajduj±ce
siê w lufie szmaty p³on±c opad³y na gontowy dach kaplicy kramarzy
i spowodowa³y wielki po¿ar. Zawali³o siê wówczas m.in. sklepienie
nawy ¶rodkowej, czê¶æ fasady oraz uleg³o spaleniu wiêkszo¶æ o³tarzy,
dziewiêæ dzwonów i dwa zegary. Za swój lekkomy¶lny czyn Glogisch
zosta³ w okrutny sposób ukarany. Pomimo, ¿e uciek³ do Nysy, ¶widniczanie
dopadli go tam i zat³ukli na ¶mieræ pa³kami. W 1535 r. fasadê i
sklepienie odbudowano, jednak to ostatnie obni¿ono o oko³o 6 m.
Prace te kosztowa³y 30 000 guldenów.
|